Iedereen, directeur, leidinggevende en medewerker, vindt het van belang dat je de waarheid moet kunnen vertellen. Kritisch waar zaken niet goed gaan en op z’n minst complimenten waar het wel goed gaat. En dus trainen we deze vaardigheid om juist dat beter te kunnen. Maar niets menselijks is ons allen vreemd en dus blijven we vaak om de ongemakkelijke waarheid heen draaien. Vanuit de zekerheid dat het gaat stinken, laten we maar wat graag onze deksels op de put.
Liever geen gedoe
Het is het ideale plaatje: de organisatie waar medewerkers elkaar zien en steunen en elkaar complimenten geven. Een organisatie waar voldoende transparantie en vertrouwen is om samen te werken aan verbetering. Dit veronderstelt dat iedereen kan benoemen wat minder goed en soms zelfs ronduit slecht gaat en dan ook nog zonder lange tenen. Het met elkaar kunnen delen, levert immers altijd betere kwaliteit op. Wie wil dat niet?
Om het ideale plaatje in een organisatie te bereiken, staat je slechts één ding in de weg: de mens. Ja, inclusief jezelf. Onbewust stellen we onszelf de vragen: ’’Wat is mijn belang om dit tegen hem of haar te zeggen? Morgen moet ik weer met die collega door één deur. Wat levert het mij op wanneer ik eerlijk spreek?’ Het antwoord is meestal ’’te veel gedoe’, dus je kunt je feedback maar beter voor jezelf houden.
Maar niets doen is vaak ook geen aantrekkelijke optie. Managers weten dat natuurlijk ook en streven naar verbetering, met als gevolg dat adviesbureaus worden binnengehaald met pakketjes trainingen waarmee organisaties hun medewerkers kunnen veranderen en verbeteren. Hoewel verandering lang niet altijd verbetering is. Die trainingen geven wij ook. Soms wel eens tegen beter weten in. En daar wordt het voor ons ook wat ongemakkelijk.
Schilder niet wat rot is
Wij zeggen weleens ’’dat we eigenlijk niet moeten schilderen wat rot is’. Daarmee bedoelen we dat we het liefst op zoek moeten gaan naar waarom mensen handelen zoals ze doen. Je kan bijvoorbeeld best een nieuw protocol schrijven of een werkwijze aanpassen, maar wanneer er simpelweg ondermaats wordt gefunctioneerd, kan je beter daar beginnen. Dat idee.
Het draait er immers om dat managers een omgeving creëren waarin mensen zich veilig voelen en de ruimte hebben om zich uit te spreken en de waarheid onder ogen te zien. Hoe ongemakkelijk die soms ook is. Maar om dat voor elkaar te krijgen is veel meer nodig dan een workshopje op donderdagmiddag.
Waarom geven we dan workshops in een zaaltje vol met medewerkers én olifanten die niemand benoemt? Dat is exact dezelfde ongemakkelijke waarheid. Ook wij willen zo graag handelen en laten zien dat ’’er vooruitgang mogelijk is’. De verleidelijke suggestie van een quick-fix workshop en klaar is Kees.
De winter door
Wij troosten ons met de gedachte dat een schilder die rot hout schildert wel precies weet waar de zwakke plekken zitten. Bovendien ziet het houtwerk er weer goed uit en kan er ook echt wel weer even tegenaan. Dat is ook wat waard. Maar we weten ook: uiteindelijk is reparatie of vervanging toch noodzakelijk. Zoals de schilder dan tegen de klant zegt: ’’Het kan weer even de winter door, maar die kozijnen moeten van het voorjaar écht vervangen worden, anders gaat het verder rotten.’
Dit artikel is geschreven in samenwerking met Karsten Bezooijen, partner bij McChange
