Tags: cultuur, storytelling, verandering

4 tips voor veranderverhalen

Verandering is de mantra van de mensheid. Of het nou gaat om maatschappij, technologie, culturen of bedrijven, alles en iedereen is voortdurend in beweging. De sleutel tot succes? Samenwerking vanuit een gemeenschappelijke visie.

Er zijn talloze voorbeelden van instituten en bedrijven die ten onder zijn gegaan omdat die zich te laat hebben aangepast aan een veranderende wereld. Maar gelukkig evenveel voorbeelden van degenen die op tijd van koers zijn veranderd of zichzelf opnieuw hebben uitgevonden. 

Verhalen als aanjager van verandering

De Israëlische historicus Yuval Noah Harari[1] beschrijft in zijn boek Sapiens[2] dat wat mensen tot een dominante soort maakt, ons vermogen is om te samenwerken op grote schaal. Het geheim? Het vormen van een gemeenschappelijke visie of cultuur door het vertellen van verhalen. Kijk maar naar hoe bijvoorbeeld religieuze verhalen hele mensenmassa’s in beweging brengen. Verhalen raken onze emoties, helpen ons de wereld om ons heen te begrijpen en zorgen dat we ons gedrag veranderen. Niet vreemd dus dat verhalen ook een belangrijk middel zijn om (cultuur)verandering in organisaties aan te jagen.

Veranderverhalen binnen organisaties

Organisaties zijn in verandering: digitale transformatie, duurzaamheid, inclusie, new ways of working, allemaal gebieden waar we, mede gevoed door de coronacrisis, versneld in aan het veranderen zijn. Er ontstaan nieuwe sociaal maatschappelijke normen en daar zullen bedrijven en hun (toekomstige) medewerkers iets mee moeten. Maar hoe zet je verhalen in om die (cultuur)veranderingen op gang te brengen? Wat kan je met narratieven in zowel in- als externe communicatie? We geven hieronder vier belangrijke tips die je kunt of misschien wel in moet zetten bij organisatieverandering.

1. Verander narratief

Het begint allemaal bij het ’’verander narratief’. Dit is een overkoepelend verhaal dat kernachtig én met emotie vertelt wat de huidige situatie is, wat de noodzaak van de verandering is en hoe de gewenste situatie eruitziet. In dit verhaal is plaats voor succes maar zeker ook voor lastige hobbels. Het gaat over het avontuur dat je met z’n allen aangaat om te transformeren. Juist dat emotionele stuk wordt vaak vergeten omdat we denken dat er geen plek is voor emoties in het rationele bedrijfsleven. De trots bij succes, maar ook de angst en onzekerheid bij hindernissen zijn essentiële emotionele ingrediënten. Daarnaast moet het verander narratief de volgende vier elementen bevatten:

  1. urgentie (waarom moeten we dit nu doen?)
  2. handelingsperspectief (wat en hoe kunnen we het doen?)
  3. gemeenschappelijkheid (het betreft ons allemaal, van de board tot de werkvloer)
  4. individuele haakje (betrekken van het individu, je bent deel van het collectief, wat kan ik doen?)

Het verander narratief kun je het beste in co-creatie met een dwarsdoorsnede van je organisatie opstellen: een afvaardiging van de directie en enkele cultuurdragers van verschillende afdelingen aan tafel. Zo zorg je dat het verhaal binnen alle contexten van de organisatie klopt en creëer je direct ambassadeurs van het verhaal. Het is hierbij belangrijk dat het MT en de leiders binnen je organisatie dit verhaal in hun dagelijks handelen tot uiting brengen. En dat brengt ons bij het volgende punt: Maak van je leiders echte storytellers.

2. Leiders zijn storytellers

Niets raakt beter dan een eerlijk en oprecht persoonlijk verhaal. Hoe zorg je dan dat de managers en teamleiders het grote veranderverhaal internaliseren en persoonlijk maken? Door samen met hen op zoek te gaan naar ervaringen in hun eigen leven die de thematiek van het verander narratief belichamen. En door hen te helpen deze ervaringen op een verhalende manier over de bühne te brengen. Medewerkers verbinden zich makkelijker aan persoonlijke verhalen van leiders doordat deze empathie oproepen en daarmee een verbindende kracht hebben.

Enige tijd geleden werkten we voor een grote zorgorganisatie in het Zuiden. Ze hadden een nieuwe identiteit inclusief merk-DNA en wilden dat voor de hele organisatie tot leven brengen. We startten door het bestuur op zoek te laten gaan naar eigen verhalen waarin aandacht voor elkaar het centrale thema was. De bestuurders vonden prachtige verhalen uit hun jeugd, over hun familie en bijzondere belevenissen als arts. Toen ze deze verhalen op een jaarlijkse management conferentie op het podium vertelden, ging er een energie van bewondering door de zaal. Vervolgens kwamen teamleiders en managers zelf met vragen of zij ook konden leren zulke verhalen voor hun teams te vertellen. Het vliegwiel was aangezwengeld. Om aan die vraag gevolg te geven zetten we een training op. In besloten setting lieten we iedereen aan hun eigen verhaal werken. Tijdens de afsluitende sessies hebben we letterlijk gelachen en gehuild om de indrukwekkende verhalen die de medewerkers ten tonele brachten. Ieder op zijn of haar eigen manier, maar met ’’aandacht voor de ander’ als gemeenschappelijke rode lijn. Deze persoonlijke verhalen werden bij teammeetings ingezet om de dialoog bij en met medewerkers verder op gang te brengen. En zo werd het verander narratief geïnternaliseerd door medewerkers. 

3. Visuele taal

Het cliché ’’een beeld zegt meer dan duizend woorden’ klopt. Daarom wordt een verander narratief krachtiger met een onderscheidende visuele identiteit. Hiermee kun je de verandering een bepaalde ’’branding’ meegeven waardoor eenheid ontstaat in communicatie en begrip bij de doelgroep over de avonturen die in het verschiet liggen. Enerzijds gaat het om de marketing van je change programma waarbij je kunt denken aan zaken als logo’s, huisstijl en visuele taal. Kijk bijvoorbeeld naar het logo dat Nike gebruikt om haar beweging naar een meer duurzaam en circulair merk mee te ondersteunen. Of dit voorbeeld[3] uit onze eigen koker. Voor een waste to energy bedrijf ontwikkelden we een verhaal waarin afval in de vorm van as een nieuw leven krijgt. De phoenix (vuurvogel) werd de metafoor. Onze creatieve partner ontwikkelde een prachtig logo en huisstijl waar zowel de vuurvogel als de circulariteit van hun business in tot uiting kwam. Iedereen snapt direct waar dit bedrijf voor staat.  Anderzijds werkt visualisatie ook goed om de verschillende fases van de verandering te visualiseren zodat medewerkers overzicht en houvast krijgen bij de verandering.

4. Verhalen platform

Om de verandering en beweging te verlevendigen is het een goed idee om een verhalenplatform op te zetten. Een plek in de organisatie waar medewerkers inspirerende verhalen van anderen kunnen zien en zelf kunnen delen. Verhalen nodigen uit tot dialoog omdat ze betekenis geven aan de realiteit waar we inzitten. Als je een goed verhaal ziet of hoort dan vraag je je meestal dingen af als: Wat gaat er nu gebeuren? Wat zou ik gedaan hebben? Dergelijke vragen stimuleren de dialoog. Mensen willen reageren (Ja! dat heb ik ook! of dat herken ik helemaal niet!) en terugpraten met eigen verhalen. Deze kracht kun je kanaliseren door daar in de organisatie een plek voor te scheppen. Dat kan op diverse manieren bijvoorbeeld op intranet of een ander online kanaal met verhalende content uit de praktijk, waar mensen hun verhaal kwijt kunnen in vlogs of blogs of via zeepkist events waar medewerkers live of virtueel hun verhaal vertellen. Kijk bijvoorbeeld eens naar dit verhalenplatform van Zuyderland[4].

Ga verhaal halen!

Verhalen stimuleren gedragsverandering. Om je organisatieverandering kracht bij te zetten en de kans van slagen te verhogen is ons advies om aan de slag te gaan met je grote veranderverhaal, leiders in stelling te  zetten persoonlijke verhalen te vertellen, een visuele identiteit te creëren en een platform te bieden om verhalen te vinden, vangen en delen. Dat zet de boel lekker in beweging. Succes!


[1] Yuval Noah Harar
[2] Sapiens
[3] Waste to energy voorbeeld
[4] Zuyderland

Tags: cultuur, storytelling, verandering
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Ook Interessante Artikel

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Artikelen & Blogs

WORD LID

Met HRcommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van HRcommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE