Goed opdrachtgeverschap: wie is verantwoordelijk?

Goed opdrachtgeverschap komt in veel organisaties vrijwel niet van de grond. De oorzaak hiervan is vaak dat niemand écht de verantwoordelijkheid voelt of neemt om het proces te definiëren en in goede banen te leiden. Het concept ’’goed opdrachtgeverschap’ blijft als het ware in het midden liggen in de driehoeksverhouding tussen zzp’ers, opdrachtgevers en intermediairs. En ook binnen de organisatie van de opdrachtgever blijft het onduidelijk op wiens bord het nu eigenlijk thuishoort. In deze blog zoomen we in op de eerste stap naar goed opdrachtgeverschap en staan we stil bij de vraag: wie is verantwoordelijk voor goed opdrachtgeverschap?

De driehoeksverhouding

Wanneer een organisatie een zzp’er inhuurt, wordt er steeds vaker gebruik gemaakt van een intermediair. De taak van de intermediair is over het algemeen om de beste zzp’er voor de klus te vinden en het opstellen van een opdrachtovereenkomst. Door deze samenwerking ontstaat er als het ware een driehoeksverhouding. De intermediair staat in verbinding met de zzp’er en zorgt ervoor dat de zzp’er in contact komt met de organisatie waar hij of zij de opdracht zal uitvoeren. Vanaf dit moment neemt de organisatie de rol van opdrachtgever op zich.

Het doel van goed opdrachtgeverschap

Op het moment dat de driehoeksverhouding tot stand komt, rijst de vraag wie welke rol vervult als het gaat om goed opdrachtgeverschap. Voordat er invulling wordt gegeven aan het concept ’’goed opdrachtgeverschap’ is het daarom verstandig om eerst na te denken over het doel dat men wil bereiken door middel van goed opdrachtgeverschap. Een van de doelen kan bijvoorbeeld te maken hebben met het ondersteunen van de professionele ontwikkeling van de zzp’er. Met andere woorden, op welke manier kan de kennis, vaardigheid en duurzame inzetbaarheid van de zzp’er worden vergroot. Echter, in veel gevallen zal het vergroten en onderhouden van de professionele ontwikkeling in eerste instantie worden beschouwd als de verantwoordelijkheid van de zzp’er zelf is. Of, wanneer een intermediair betrokken is in het inhuurproces, dat er van de intermediair wordt verwacht dat zij deze taak op zich nemen, zij worden immers door de opdrachtgever betaald voor de te verlenen diensten. Kortom, het is van groot belang om concreet te benoemen welke ambitie de organisatie nastreeft op vlak van ’’goed opdrachtgeverschap’ en wat de concrete invulling ervan is in de praktijk. Van daaruit kan worden bepaald welke rol de betrokken partijen hebben in de driehoeksverhouding.

Een complex vraagstuk vraagt om interdisciplinaire expertise

De volgende stap is het zetten van de eerste stap richting goed opdrachtgeverschap. Goed opdrachtgeverschap wordt beschouwd als een complex vraagstuk dat vanuit verschillende perspectieven kan worden aangevlogen. Ten eerste gaat het over het vinden van de juiste zzp’er tegen de juiste prijs, al dan niet in samenwerking met een intermediair. Deze taak ligt in veel organisaties bij de Inhuur Desk. Wanneer de juiste zzp’ers zijn gevonden, ligt er prioriteit bij het contracteren. Er wordt een opdrachtovereenkomst opgesteld die moet voldoen aan wet- en regelgeving om vervelende consequenties te voorkomen. Bij dit proces is vaak de juridische afdeling met expertise in arbeidsrecht betrokken. Wanneer de zzp’er aan de opdracht begint, speelt vervolgens de leidinggevende van de desbetreffende afdeling een belangrijke rol. Zo wordt de taak om de samenwerking tussen zzp’ers en de (vaste) medewerkers in goede banen te leiden vaak doorgeschoven naar de lijnmanager.

Het lijkt erop dat in het inhuurproces de verantwoordelijkheid en betrokkenheid van de ene naar de andere afdeling wordt overgespeeld. Dit zorgt er niet alleen voor dat niemand de kwaliteit van het gehele inhuurproces van zzp’ers waarborgt, maar ook dat de visie op goed opdrachtgeverschap versnipperd is door de organisatie heen. Juist wanneer de expertise en visie van verschillende interne stakeholders wordt samengebracht, krijgt goed opdrachtgeverschap meer vorm. Het start bij het vinden van de juiste zzp’er om van daaruit de samenwerking op een effectieve manier vorm te geven dat aansluit bij de beoogde visie op goed opdrachtgeverschap binnen de kaders van wet- en regelgeving. Het vormgeven van goed opdrachtgeverschap vraagt dan ook om interdisciplinaire expertise.

Een versnipperd psychologisch contract

Waarom is een holistisch beleid in goed opdrachtgeverschap essentieel? Uit de HR-literatuur blijkt het belang van het in kaart brengen van wederzijdse verwachtingen om een relatie of samenwerking tot een succesvol einde te volbrengen. In de literatuur wordt hiermee verwezen naar het ’’psychologisch contract’. Het gaat hier om wederzijdse verwachtingen die wel aan de orde zijn, maar (nog) niet expliciet naar elkaar zijn uitgesproken. In de inhuurprocessen van zzp’ers waarin zowel de zzp’ers, opdrachtgevers als intermediairs betrokken zijn en ieder verschillende belangen heeft, is het uitspreken van de verwachtingen met betrekking tot goed opdrachtgeverschap essentieel om tot een succesvolle invulling te komen.

Aanvullend op de verwachtingen binnen de driehoeksverhouding, is het ook cruciaal om de situatie bij de opdrachtgever in kwestie goed in beeld te brengen. Uit onderzoek naar het psychologisch contract blijkt de leidinggevende een cruciale rol te hebben in de arbeidsrelaties van de ’’traditionele’ werknemers. Echter, in de samenwerking met zzp’ers blijken op dit moment meerdere afdelingen betrokken te zijn wat leidt tot de vraag wie er precies betrokken is in het psychologische contract met de zzp’er? Is het de manager van de Inhuur Desk, de afdeling die de opdrachtovereenkomst opstelt of de lijnmanager van de afdeling waar de opdracht wordt uitgevoerd?

Conclusie

Om het interdisciplinaire proces dat gepaard gaat met goed opdrachtgeverschap juist te kunnen monitoren, is er een ambassadeur nodig aan de kant van de opdrachtgever. Iemand die de waarde en urgentie van goed opdrachtgeverschap in ziet in tijden van krapte op de arbeidsmarkt en de ’’war for talent’ en weet welke expertise nodig is om de randvoorwaarden van goed opdrachtgeverschap vorm te geven. De ambassadeur draagt de verantwoordelijkheid in het vormgeven van goed opdrachtgeverschap op vlak van vinden en binden en alles daartussenin: contracteren, onboarden, socialiseren, leren en ontwikkelen, kennis overdragen en ’’community building’. Waar de intermediair verantwoordelijk is voor het matchen van de juiste zzp’er met de juiste opdracht, vindt goed opdrachtgeverschap voor het grootste deel plaats in de organisatie waar de zzp’er de opdracht daadwerkelijk uitvoert.

Lees hier alle andere publicaties

Artikel 1: Wie bepaalt waar en hoe je je werkzaamheden uitoefent als zzp’er
Artikel 2: Het eeuwige zzp dilemma van (schijn)zelfstandigheid onder de loep
Artikel 3: Wet- en regelgeving als kompas voor goed opdrachtgeverschap
Artikel 4: Goed opdrachtgeverschap: nog een wereld te winnen
Artikel 5: Goed opdrachtgeverschap: wie is verantwoordelijk?
Artikel 6: Goed opdrachtgeverschap: branding
Artikel 7: Intermediairs & zzp’ers
Artikel 8: Modern-werkgeversgezag: platformedewerkers
Artikel 9: Goed opdrachtgeverschap: onboarding
Artikel 10: Goed opdrachtgeverschap: mag je nu wel of niet zzp’ers opleiden?
Artikel 11: Goed opdrachtgeverschap: zzp’ers feedback geven

Dit artikel is geschreven door Sjanne Marie van den Groenendaal en Bastiaan van Rossum