Stel dat de wereld ons bedrijf was, hoe zouden we dat bedrijf dan organiseren? Met het veranderen van ons perspectief en het stellen van deze vraag kunnen we problemen helpen oplossen en voorkomen.
As human beings, our greatness lies not so much in being able to remake the world, that is the myth of the atomic age, as in being able to remake ourselves – Mahatma Gandhi
Deze artikelenreeks gaat over het organiseren van een duurzame, digitale en decentrale toekomst door de inzet van moderne organisatiekunde in combinatie met datatechnologie, als onderdeel van de digitale transformatie. Een thema actueler dan ooit. Ook mijn eerste boek uit 2010, de managementroman ’’Elke dag als de zon opkomt’, gaat over dit thema. De hoofdrolspeler, Miles Leadmen, hoort in zijn dromen steeds een stem: The World is your company, what would you do? Wat zou je doen als de wereld je bedrijf was? Een utopie natuurlijk, maar wel een mogelijke bestemming van een weg die we kunnen bewandelen.
Stel dat de wereld ons bedrijf was, hoe zouden we dat bedrijf dan organiseren? Met het veranderen van ons perspectief en het stellen van deze vraag kunnen we problemen helpen oplossen en voorkomen. Geloof jij dat concurreren de beste overlevingsstrategie is voor een pandemie, of verwacht je de problemen op te lossen met samenwerken? Denk je dat onze (klein)kinderen nog dezelfde vrijheden kunnen genieten als onze generatie of hebben ze het slechter of juist beter? De juiste vragen stellen helpt ons om bestaande oplossingen te verbeteren.
De vraag is: hoe kun je een samenleving met minder verspilling en een optimale allocatie van schaarse middelen en productiefactoren organiseren?
In ons huidige Westerse wereldbeeld is het organiseren van welvaart sterk beïnvloed door het idee dat de vrijemarkt het alleenrecht heeft op innovatie. Dat de vrijemarkt zorgt voor een efficiënte allocatie van productiefactoren en van vraag en aanbod. Weinigen vinden of geloven dat de overheid het beste innoveert en voor effectieve vooruitgang zorgt.
Volgens Mariana Mazzucato [1] zijn het niet de bedrijven die voor lange termijn grote maatschappelijke doorbraken zorgen, maar overheden, al dan niet in privaat-publieke samenwerking. Volgens Mazzucato vindt de particuliere sector pas moed om te investeren nadat een ondernemende overheid de eerste risicovolle en fundamentele investeringen heeft gedaan. Zo onthult ze in haar boek dat elke technologie die de iPhone een smartphone maakt, door de overheid is gefinancierd, denk aan: internet, GPS, het touchscreen en de virtuele assistent Siri. Siri werd bijvoorbeeld oorspronkelijk als project ontwikkeld door het Stanford Research Institute. Daarnaast zijn de meeste werknemers van private ondernemingen opgeleid en kunnen ze zich van huis naar werk verplaatsen, door gebruik te maken van met gemeenschapsgeld betaalde infrastructuren.
Het beeld van succes wordt, met name in Angelsaksische landen, erg bepaald door het succes van de ’’selfmade man’. Eerst wordt opgekeken tegen de iconen van de industrie, denk aan Jack Welch van General Electric en banken, denk aan Jamie Dimon van JP Morgan, nu van techbedrijven. Succes is vaak een combinatie van geluk, talent en inderdaad hard werken, maar nooit alleen hard werken. De ideologie van de selfmade man, binnen een liberale sociaaleconomische orde, brengt westerse samenlevingen op het verkeerde spoor. Het praat mensen die minder succesvol zijn problemen aan.
Het gebrek aan realisme en bescheidenheid over de herkomst van succes, gaat hand in hand met een gebrek aan respect voor mensen die minder geluk hebben. Het gaat ook hand in hand met minder respect voor overheden en gemeenschappelijkheden. Het neoliberale beeld van de efficiënte innoverende private sector en de logge, verkwistende conservatieve publieke sector wordt de afgelopen veertig jaar een belangrijke factor in de maatschappelijke onrust waar we nu tegenaan lopen. Het feit dat grote delen van de private sector overeind gehouden moet worden door de belastingbetaler leidt hopelijk tot wat meer bescheidenheid, realisme en respect voor de andere kant van de samenleving.
De geschiedenis leert dat vooral een goede balans tussen concurreren en samenwerken ons uit de problemen helpt. De maatschappij waarin we leven en werken is geen gegeven, maar een variabele. We kunnen ons veel beter voorbereiden op een pandemie, de gevolgen van klimaatverandering beter beheersen, ongelijkheid en schulden verminderen, de biodiversiteit verbeteren en een circulaire economie organiseren. We zijn als mens tot heel veel in staat. We hebben piramides en kathedralen gebouwd, mensen op de maan laten lopen, kinderarbeid en apartheid weggeorganiseerd. En we hebben een ’’welvaartsmachine’ ontwikkeld die elke dertig jaar onze welvaart verdubbelde. Maar dat kan niet oneindig doorgaan op een eindige planeet. We moeten de welvaartsmachine, die vooral gericht was op voortdurende economische groei, vervangen door een machine, een systeem, een sociaaleconomische orde, die gericht is op kwalitatieve oplossing van problemen. Verbeeldingskracht, een passende ideologie, het op grote schaal kunnen samenwerken en technologieën ontwikkelen en gebruiken, zijn belangrijke eigenschappen die ons onderscheiden van ander leven en hiermee verder helpen.
Our problems are manmade; therefore, they can be solved by man. And man can be as big as he wants. No problem of human destiny is beyond human beings. Man’s reason and spirit have often solved the seemingly unsolvable, and we believe they can do it again…And if we cannot end now our differences, at least we can help make the world safe for diversity. For in the final analysis, our most basic common link is that we all inhabit this small planet. We all breathe the same air. We all cherish our children’s futures. And we are all mortal. – John F. Kennedy
Mijn werk heeft vooral te maken met de transformatie naar een brede duurzame welvaart met daarbinnen een focus op de digitale transformatie en daarbinnen de combinatie van moderne organisatiekunde en datatechnologie. Weconomics richt zich vooral op de rol die organisatietechnologie[2] kan spelen bij het verduurzamen van onze welvaart. Door het juist inzetten van technologie ontstaat surplus dat we kunnen inzetten voor verduurzaming. Meer specifiek kijk ik naar de rol van de digitale lopende band en digitale ecosystemen.
In voorgaande Weconomics boeken noemde ik deze digitale lopende band ook wel internet lopende band. Een digitale lopende band kun je zien als een geautomatiseerde aaneenschakeling van decentrale databases en dataverwerkers binnen een digitaal ecosysteem. Een digitale lopende band komt tot stand doordat een valide oracle[2] (zintuig of sensor), samen met datatechnologie, zoals blockchain, rijke data creëert, welke met behulp van datalogistiek gebruikt wordt om een eindproduct te produceren en te distribueren naar de eindklant.
Een eindproduct van een digitale lopende band kan informatie, een antwoord op een vraag of een verificatie van een claim zijn. Een digitale lopende band heeft met de kern van organiseren te maken: het nemen van besluiten en het oplossen van problemen. Je kunt een digitale lopende band zien als een gecombineerde vervanging van de telefoon, de vergadering, e-mail, chat, spreadsheets, cloud, EDI en ERP.
Maar wellicht een overbodige waarschuwing vooraf: technologie alléén zal nooit onze problemen oplossen, eerder versterken. Kijk bijvoorbeeld naar de manier waarop het internet zich heeft ontwikkeld en min of meer in handen is gekomen van een beperkt aantal machtige technologiebedrijven. Organisatietechnologie is als de wind die je verder kan helpen bij het zeilen, de koers moet jezelf bepalen en je moet je goed voorbereiden op onvoorziene omstandigheden en problemen. Een technologie, en zeker organisatietechnologie, gedijt beter als het samengaat met een (meestal nieuwe) ideologie. Zo gaat de fysieke lopende band van Ford niet over technologie, maar over massaproductie en consumptie.
Innovation thrives better when it’s guided by ideology
De meeste organisaties die ik bij hun digitale transformatie begeleid, begrijpen de technologische uitdagingen wel, maar kunnen zich weinig verbeelden bij een fundamenteel nieuwe manier van organiseren, waarbij de bestaande vorm ’’het bedrijf’ steeds minder nodig is. Voordat je gaat automatiseren moet je eerst organiseren, dat leerde ik al op de technische universiteit. En voor de organisatie van een inclusieve, groene en duurzame samenleving kunnen we niet volstaan met een andere verpakking door bijvoorbeeld managers coaches te gaan noemen, facturen te scannen en spreadsheets te vervangen door een ERP-systeem. Er is veel meer nodig. Naast anders denken hebben we vooral anders doen nodig. We zullen nieuwe organisatievormen moeten combineren met disruptieve datatechnologieën zoals: blockchain, ’’internet of things’ en ’’artificial intelligence’.
Om het coronavirus, een volgende pandemie of ramp beter te beheersen, hebben we vooral een veel betere data-infrastructuur nodig. We hebben wel een wereldwijd netwerk van vliegbestemmingen, overzeese containervervoerlijnen, een Europees spoor- en wegennet, maar geen gezamenlijke data-infrastructuur voor bron- en contactonderzoek, een intelligente lockdown en exitstrategie, om onderzoeksresultaten te delen en sneller een medicijn en vaccin te ontwikkelen. Natuurlijk hebben we internet, maar de manier waarop we dat nu georganiseerd hebben helpt ons niet. Er wordt wel eens geroepen dat Google alles van ons weet. Maar dat is niet om een pandemie te voorkomen, maar om meer te verkopen. Als de bestaande infrastructuur zo goed was, waarom is er dan nog zoveel digitale verspilling binnen en tussen organisaties? Waarom zitten kantoorwerkers meer dan hun derde van hun tijd achter de computer vragen te stellen en antwoorden te geven, terwijl dat niet nodig is?
Het organiseren van een brede en duurzame welvaart met behulp van organisatietechnologie is het centrale thema in deze artikelenreeks. Het tegengaan van digitale verspilling in kantoren, waardoor surplus ontstaat, is daarbij laaghangend fruit. Maar technologie alleen is onvoldoende. We moeten, om problemen op te lossen, ook fundamenteel anders denken en organiseren. Een nieuwe ideologie zou daarbij helpen. In de volgende artikelen zal ik ingaan op begrippen zoals (digitale)verspilling, de organisatie van een brede en duurzame welvaart en de rol van evolutie en innovatie, en meer specifiek van data, digitale transformatie en digitaal leiderschap, daarin. Daarbij is het belangrijk dat je kennis hebt van een aantal belangrijke begrippen. Hiervoor verwijs ik naar de website van Weconomics en de Wikilexis.
Extract van boek: ’’Duurzame Welvaart Organiseren’
Voor alle longreads en podcasts, zie: Weconomics website
WORD LID
Met HRcommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.
PUBLICEER
Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van HRcommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.
ADVERTENTIE
