Eerst even wat context. Bij AFAS doen we veel aan vitaliteit en preventie. We hebben een chef-kok die gezonde maaltijden kookt, een fitnessruimte, een gymzaal en tientallen sportlessen, en we hebben maandthema’s over bijvoorbeeld slaap, hormonen en suikers.
Zit je niet helemaal lekker in je vel? Dan staat onze AFAS-dokter met zijn AFAS-vitamientjes (een team van fysiotherapeuten, coaches en psychologen) voor je klaar. Bij hen kun je direct en zonder gedoe terecht.
Word je toch ziek? Dan start er bij de tweede ziekmelding in een jaar een workflow (je bent een softwarebedrijf of niet), waarin we vragen of we iets voor je kunnen doen. Na drie ziekmeldingen gaat de leidinggevende met je in gesprek. Met als doel: je ervan bewust maken dat drie keer ziek echt ver boven gemiddeld is en dat dit om actie vraagt. En dat de leidinggevende snapt wat jouw verhaal is en waarmee zij of hij je kan helpen.
Als je langdurig ziek wordt, word je overstelpt met kaartjes en spraakberichtjes. En we helpen je waar we kunnen. Met Liefde noemen we dat.
Met deze aanpak hielden we ons ziekteverzuim tot 2022 zo tussen de 1,5 en 1,8 procent. Maar inmiddels zitten we rond de 2,4 procent. Op zich nog niet veel, maar bij AFAS houden we niet van afwachten. Tijd om iets te doen dus.
Cijfers en verhalen
Vooropgesteld: ziek is ziek. Over het overgrote deel van de ziekmeldingen hebben we helemaal geen discussie. De vraag is waar de stijging vandaan komt. Daarvoor zijn we in de cijfers en de verhalen achter de cijfers gedoken.
We zien dat het verzuim op alle afdelingen toeneemt. Het hangt dus niet samen met een bepaald type werk, leidinggevende of team. Daarnaast wordt de groep medewerkers die zich vaker ziek meldt steeds groter. Ten slotte zijn medewerkers die langdurig ziek zijn, gemiddeld langer ziek dan voorheen.
We horen van leidinggevenden dat er na corona iets is veranderd. En dat lijkt samen te hangen met de keuzes die sommige medewerkers maken. Tijdens en vlak na corona werkten ze vanuit huis als ze zich niet helemaal fit voelden. Nu melden ze zich eerder ziek. Ook zien leidinggevenden dat medewerkers het soms lastiger vinden om goed voor zichzelf te zorgen. Waardoor ze thuis onvoldoende op energie komen.
Langdurig zieke medewerkers spreek ik zelf, en het is vaak complex. Meestal speelt er bijvoorbeeld ook privé iets. En soms zijn medewerkers nog zo in beslag genomen door het ziek zijn, dat het niet vanzelf lukt om te kijken naar wat er wel kan. Een kopje koffie komen drinken, een dagje ergens meelopen, of opbouwen in een heel andere functie, om maar eens wat te noemen.
Raad van Inspiratie
Hoe kunnen we medewerkers helpen om meer mogelijkheden te zien en andere keuzes te maken? Met die vraag heb ik onze Raad van Inspiratie (zeg maar de AFAS-variant van de OR) benaderd. Een werkgroep ging aan de slag en kwam met drie adviezen. Het eerste was dat er meer over verzuim gesproken moet worden – dat past bij een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Verder moest er volgens de werkgroep meer duidelijkheid komen. We hebben bij AFAS bijvoorbeeld een royale winstdelingsregeling, maar maakt het daarvoor eigenlijk uit of je ziek bent geweest, en hoe lang dan? Dat hadden we nooit goed vastgelegd. En dat hebben we nu alsnog gedaan. Tot twee weken ziek is er niks aan de hand. Alles daarboven gaat ten koste van (een deel van) je winstdeling.
Het derde advies was de Beter Bonus. Meld je je een jaar lang niet ziek? Dan krijg je 750 euro. Geen rocket science, veel organisaties hebben dit al, wel een mooi cadeau. Op 1 januari zijn beide regelingen ingegaan.
Gesprek van de dag
Eén keer per maand komen alle medewerkers bij elkaar in ons clubhuis in Leusden, dit heet het CultuurCafé. In het CultuurCafé van november heb ik de plannen gedeeld. En dat deed nogal wat stof opwaaien. Over die winstdeling was iedereen het wel eens. Goed idee. Eerlijk. Direct doen. De Beter Bonus werd met gemengde gevoelens ontvangen. Het ging van ‘typisch AFAS’ en ‘mooi gebaar’ tot ‘zó niet AFAS’ en ‘onethisch’.
Je ziet: de meningen zijn zo verschillend, dat je het per definitie niet iedereen naar de zin kunt maken. En of deze regelingen gaan opleveren wat we willen, weten we ook nog niet. Toch ben ik ervan overtuigd dat het goed is dat we dit gedaan hebben. Van niets doen, verandert de situatie sowieso niet.
Bovendien hebben we zo het eerste doel van de werkgroep al bereikt. Er wordt overal en door iedereen gepraat over ziekteverzuim. Dan gaat het onderwerp leven, en kan er ook iets veranderen. Het begin is er!