Een van de grootste uitdagingen is het herkennen van mantelzorgers binnen de organisatie. We hebben vaak een specifiek beeld bij een mantelzorger. Ze zijn bijvoorbeeld niet gebonden aan leeftijd; ze komen in alle leeftijdsgroepen voor. Volgens de cijfers van Werk&Mantelzorg is 39 procent van de mantelzorgers tussen de 46 en 55 jaar oud, en 38 procent is ouder dan 55. Het aantal uren dat aan mantelzorg wordt besteed varieert sterk, met sommigen die meer dan 20 uur per week aan zorgtaken besteden.
Medewerkers zien zichzelf vaak niet als mantelzorger, ook al hebben ze wel mantelzorgtaken. Wat zij doen is immers normaal en ze vinden vaak dat zij deze taken het beste kunnen. Tel daar nog eens bij op dat zij het ook vast lastig vinden om hulp te vragen of te aanvaarden. Hierdoor bestaat het risico dat ze overbelast raken.
De impact van overbelasting
Mantelzorg kan leiden tot aanzienlijke gezondheidsklachten en een verhoogd ziekteverzuim.
Uit de Analyse Werk&Mantelzorg Monitor september 2022 blijkt dat 18 procent van het verzuim mantelzorg gerelateerd is. Werkende mantelzorgers ervaren een lagere werk-privébalans. Daarnaast melden ze zich twee keer zo vaak ziek, dan hun collega’s zonder mantelzorgtaken, vanwege fysieke en mentale klachten.
De onderliggende oorzaak wordt echter zelden genoemd uit angst voor reacties van leidinggevende en collega’s. Het blijft een gevoelig onderwerp om mantelzorg op de werkvloer te bespreken. Medewerkers willen niet als minder loyaal of capabel gezien worden. Ook zijn ze bang voor baanverlies en om buiten de groep te vallen. Hierdoor houden ze hun situatie vaak voor zichzelf. Dit leidt tot een vicieuze cirkel van overbelasting en verdere gezondheidsproblemen.
De onbewust onbekwame werkgever
Veel werkgevers zijn echter onbewust onbekwaam als het gaat om mantelzorg. Ze realiseren zich vaak niet dat 1 op 4 medewerkers zijn of haar baan combineert met mantelzorg. Hierdoor wordt de impact op de werkvloer vaak onderschat. Werkgevers hebben meestal geen idee hoe zwaar de last kan zijn die mantelzorgers dragen. Het is niet alleen de tijd die ze besteden aan zorgtaken, maar ook de emotionele en mentale belasting die hun prestaties en welzijn op het werk beïnvloeden. Dit gebrek aan bewustzijn leidt ertoe dat werkgevers de signalen van overbelasting door mantelzorgtaken niet herkennen. Terwijl deze overbelasting wel zorgt voor verminderde productiviteit, verhoogd verzuim en in enkele gevallen zelfs leidt tot een burn-out.
Herken de mantelzorger
Als je als leidinggevende weet waar je op moet letten, herken je een mantelzorger die overbelast dreigt te raken. Enkele signalen die medewerkers kunnen geven zijn regelmatige korte ziekmeldingen, vermoeidheid, concentratieproblemen, stress, een kort lontje hebben, fysieke klachten, fouten maken, werkzaamheden die blijven liggen of worden vergeten. Ben je bewust van deze signalen en handel proactief wanneer je ze opmerkt.
Flexibel werkbeleid: meer dan alleen tijd
In veel organisaties is er geen passende ondersteuning of beleid om mantelzorgers te helpen. Veel werkgevers denken dat flexibel werkbeleid of incidenteel zorgverlof voldoende is, maar dit zijn slechts tijdelijke oplossingen. Het biedt een pleister op de wonde, maar pakt de kern van het probleem vaak niet aan. Wat mantelzorgers echt nodig hebben, is structurele ondersteuning en begrip vanuit de organisatie.
Fello zegt hierover: “Zorgverlof voor werkende mantelzorgers is een waardevolle mogelijkheid om tijd vrij te maken voor hun zorgtaken. Maar met alleen verlof is het probleem van de overbelaste mantelzorger vaak niet opgelost. Het is niet altijd een tijdsprobleem. Sommige mantelzorgers hebben juist baat bij het uitbesteden van bepaalde taken of professionele ondersteuning.”
Het belang van een open cultuur
Een open en ondersteunende bedrijfscultuur waar medewerkers zich veilig voelen om hun mantelzorgtaken bespreekbaar te maken, is belangrijk. Dit kan worden bevorderd door regelmatig aandacht te besteden aan mantelzorg bijvoorbeeld overleggen en functioneringsgesprekken. Het is belangrijk dat leidinggevenden het gesprek aangaan en actief vragen naar de thuissituatie van medewerkers. Vraag niet of de medewerker mantelzorger is, omdat niet iedereen zich er bewust van is dat hij mantelzorger is, maar vraag of de medewerker voor iemand zorgt. Een Fello coach kan inzicht geven en zorgen voor werkbare oplossingen, waar een leidinggevende en de medewerker baat bij hebben.
Daarnaast is het belangrijk om er in interne communicatie regelmatig aandacht aan te besteden. Een medewerker kan op dit moment geen mantelzorger zijn, maar over een aantal maanden kan zijn situatie anders zijn. Dan wil je hem ook bereiken. Niet alleen geldt de kracht van herhaling, maar ook het aanbieden van informatie via verschillende mededelingen en middelen. De ene medewerker leest immers graag een folder terwijl de andere liever een video bekijkt.
Preventieve maatregelen en ondersteuning
Mantelzorg is een onzichtbare last die veel medewerkers dragen, vaak zonder dat hun werkgever hiervan op de hoogte is. Door mantelzorg bespreekbaar te maken en gerichte ondersteuning te bieden, kunnen werkgevers niet alleen het welzijn van hun medewerkers verbeteren, maar ook het verzuim en de bijbehorende kosten verminderen. Een open cultuur, preventieve maatregelen en professionele ondersteuning zijn daarbij onmisbaar.
Mantelzorgers verdienen het om gezien en ondersteund te worden. Alleen zo kunnen ze goed voor anderen blijven zorgen, zonder zichzelf daarbij te verliezen.
Over Fello
Fello biedt ondersteuning bij mantelzorg op de werkvloer door middel van coaches die mantelzorgers helpen bij het vinden van balans tussen werk en zorgtaken. Met zowel praktische ondersteuning als mentale begeleiding maakt Fello het mogelijk om zonder zorgen te werken, waardoor de balans tussen werken en zorgen wordt hersteld, het medewerkers tijd bespaart en problemen worden voorkomen. En hier is de werkgever ook weer bij gebaat, want niet alleen de verzuimcijfers zullen dalen, het werkgeluk zal toenemen en hiermee draag je ook bij aan de duurzame inzetbaarheid van een medewerker.
Zelf aan de slag met mantelzorgbeleid?
Fello kan je hierbij helpen. Daarnaast ontvangen leden van HRcommunity 10% ledenvoordeel op de producten en diensten van Fello in de webshop.
