Tags: defensie, interview, leren, skills, toekomstbestendig, transitie

Defensie: naar een toekomstbestendige organisatie

De wereld is sneller, complexer en onvoorspelbaarder geworden. Dat vraagt om andere vaardigheden van medewerkers en nieuwe vormen van samenwerken, ook bij Defensie. Dat vertelt Wendy Kwaks, programmamanager Transitie bij Defensie. In 2021 werd ze verkozen tot Ambtenaar van het Jaar door netwerkplatform Publiek Denken.

Twintig jaar geleden verloor Wendy Kwaks haar hart aan Defensie, met 55.000 medewerkers een van de grootste overheidsinstanties van ons land. Vandaag de dag richt ze zich vooral op de vraag hoe de organisatie toekomstbestendig(er) kan. Geen gemakkelijke opgave voor zo’n omvangrijke instantie, die bovendien al jaren met een personeelstekort kampt (zie kader). Maar Kwaks ziet de toekomst positief in, blijkt tijdens een telefonisch interview met HRcommunity.

Sinds 2019 werk je als programmamanager Transitie. Om wat voor transities gaat het?

’’Het gaat om een geheel van samenhangende veranderingen, deels herstelwerkzaamheden. Jarenlang heeft Defensie veel krimp gekend: we moesten met steeds minder mensen en beperkte middelen hoge prestaties leveren. De organisatie raakte uitgehold. Nu gaan we het tij te keren. Daarnaast moeten we ons voortdurend aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen: veiligheid gaat allang niet meer alleen maar over fysieke oorlogsvoering, het gaat bijvoorbeeld ook over bescherming tegen cyberaanvallen en paraatheid bij klimaatrampen.’

Hoe zorg je Defensie dat de organisatie toekomstbestendig is?

’’Door op allerlei vlakken de nodige stappen te zetten, zoals op HR, technologie, data science, verduurzaming en vastgoed worden wij toekomstbestendig. Vanuit mijn Transitieteam zorgen we er onder meer voor dat Defensie de deuren actiever openzet voor samenwerking met andere overheidsinstanties en bedrijven. Wij hoeven als organisatie niet alle kennis en vaardigheden zelf in huis te hebben, maar kunnen samen met andere partijen initiatieven opstarten.

Zo hebben we een HR-ecosysteem bedacht waarin we met bedrijven en organisaties kennis uitwisselen en mensen delen. Al 65 partners doen mee. Dit HR-ecosysteem is vernieuwend op de arbeidsmarkt, doordat we tegen kostprijs mensen uitwisselen en elkaars problemen opvangen. We moesten hiervoor best wat grenzen opzoeken en wat obstakels overwinnen, maar nu is het ecosysteem niet meer weg te denken voor de flexibele schil rond de krijgsmacht. Op 5 april houden we een netwerkdag met als thema Emerging tech & People development. Daar ontmoeten HR-directeuren en inhoudelijke vakmensen elkaar om te bespreken hoe we als Nederland stappen kunnen maken op het gebied van cyber, data en robotica. We verwachten hiermee een nieuwe impuls aan de samenwerking te geven.

En dan nog een totaal ander voorbeeld van de partnerschappen die we bedenken: we werken samen met de gemeentes Amersfoort, Leusden en Soest om energiezuiniger te werken. Wij hebben in de regio militaire terreinen met veel achterstallig onderhoud, terwijl deze gemeentes ruimte zochten voor de bouw van windmolens. Toen hebben we afgesproken dat we onze terreinen openstellen voor de windmolens en in ruil daarvoor een deel van de groene energie kunnen gebruiken voor het opknappen en functioneren van onze kazernes.’

Is het lastig om zulke samenwerking van de grond te krijgen?

’’Het blijkt soms makkelijker gezegd dan gedaan. Zo is er binnen Defensie een sterke overtuiging dat de organisatie volledig zelfvoorzienend moet zijn. Militairen moeten the last man standing kunnen zijn: als verder alles plat ligt, is Defensie er om burgers veilig te houden. Niet iedereen vindt dat samenwerking met externe partijen met die overtuiging te verzoenen valt. Ik begrijp dat standpunt, maar ik denk ook dat het voor sommige kwesties, zoals de energietransitie of technologische vernieuwing, noodzakelijk is dat we samenwerken, al is het maar omdat we zelf onvoldoende kennis en vaardigheden hebben om zulke veranderingen goed op gang te brengen. Daarnaast kunnen zulke projecten als met Amersfoort, Leusden en Soest bijdragen aan de zichtbaarheid van de organisatie en een positieve invloed hebben op de steun voor Defensie in de samenleving.’

Ondanks diverse inspanningen kampt Defensie al jaren met een personeelstekort. Enkele van de oorzaken zijn een gebrek aan carrièreperspectief en onvoldoende aansluiting bij de behoeften van zittende en nieuwe medewerkers, erkende staatssecretaris Visser in haar kamerbrief van 28 mei 2021. Om het tekort op te lossen heeft Defensie onder meer een nieuw toekomstbestendig HR-model ontwikkeld, waarmee het makkelijker wordt om mensen op verschillende manieren aan Defensie te binden, met zowel vaste als flexibele constructies en meer ruimte voor samenwerking met externe partijen.

Weer een ander initiatief is Defensity College, waar studenten zich kunnen aanmelden voor een bijbaan bij Defensie.

’’We krijgen werkstudenten uit uiteenlopende studierichtingen over de vloer, van bedrijfskunde tot filosofie en van data science tot geneeskunde. Zij werken bij ons in deeltijd en worden ondertussen opgeleid tot reservist. Dankzij Defensity College kunnen ze op een laagdrempelige manier met de organisatie kennismaken. Ze worden deel van een team, doen militaire oefeningen en leren onder meer hoe je met een wapen moet omgaan.

Veel studenten vinden het een inspirerende ervaring. Ze krijgen meer grip op wie ze zijn en ontwikkelen hun mentale kracht. Ook als ze besluiten om niet na hun studie bij ons te solliciteren, hebben we er goede ambassadeurs aan, merken we.’

Eigenlijk onderzoeken we continue hoe we de krijgsmacht door vernieuwende samenwerkingen kunnen versterken, aanvullen en toekomstbestendig kunnen maken. We ontdekken telkens nieuwe kansen, bijvoorbeeld door het koppelen van het HR-ecosysteem en Defensity College. Nu kunnen bedrijven en maatschappelijke organisaties ook profiteren van de energieke en super slimme jonge mensen die Defensity College aan de krijgsmacht weet te verbinden. Door deze slimme samenwerkingen hopen we een deel van de personele tekorten, bijvoorbeeld op het gebied van data en cyber, aan te pakken. Van ons, maar ook van onze partners. Wij geloven dat samenwerking beter is dan concurreren.

Wendy Kwaks programmamanager Transitie bij Defensie

Over welke eigenschappen moeten mensen beschikken als ze bij Defensie aan de slag willen?

’’Teamgeest is altijd een belangrijke kwaliteit geweest bij Defensie. Niemand is sterker dan het team: je moet je persoonlijke belang opzij kunnen zetten en bereid zijn om jezelf dienstbaar te maken aan het grotere belang. Dat geldt voor de militairen in gevechtssituaties, maar ook voor andere medewerkers binnen de organisatie. We zijn er voor elkaar.

Daarnaast komt er steeds meer nadruk te liggen op technologische vaardigheden: het gaat er niet alleen om dat je bepaalde technologie kunt gebruiken in je werk, maar ook dat je begrijpt hoe technologie als wapen kan worden ingezet. We moeten ons als land immers niet alleen fysiek, maar ook digitaal goed kunnen verweren als dat nodig is.’

Wat hoop je voor de toekomst van Defensie?

’’Als je vandaag de dag om je heen kijkt, dan zie je dat veiligheid niet vanzelfsprekend is. Bij Defensie kijken we daarom voortdurend hoe we de veiligheid in Nederland kunnen vergroten in samenwerking met andere partijen. Die samenwerking hebben we nodig om goed toegerust te zijn voor de toekomst. Ik hoop dat we er op die manier voor kunnen zorgen dat we de basis van Defensie kunnen verstevigen, én dat Defensie daardoor een bekende en betrouwbare partner in ons land wordt.’

Meer weten over het HR-ecosysteem, hoe toekomstbestendig Defensie is of de genoemde netwerkdag? Kijk op www.hr-ecosysteem.nl

Meer weten over HR bij Defensie? Luister hier naar een interview met Kees de Rijke, HR-directeur bij de Koninklijke Landmacht. Of ga naar het podcastgesprek Samen Sterker met Hanno Goos van de Hoofddirectie Personeel bij het Ministerie van Defensie.

Tags: defensie, interview, leren, skills, toekomstbestendig, transitie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Ook Interessante Artikel

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Artikelen & Blogs

WORD LID

Met HRcommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van HRcommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE