Tags: filosofie, Organisatie, spel

De organisatie als spel

Kan een organisatie worden gezien als spel? Dit vragen Marijne Vos en Ben Kuiken zich af in Het Grote Fröbelboek voor Adviseurs. Het boek wil speelruimte creëren in organisaties, en is daarmee bij uitstek geschikt voor HR-adviseurs.

Kan een organisatie ook worden gezien als een spel? En wat voor spel is dat dan? Is het serieus, of toch gewoon ’’maar’ spel? Gaat het om de knikkers, of om de aangename verpozing?

Dit zijn allemaal vragen waar je niet een-twee-drie het antwoord op vindt. Het antwoord is waarschijnlijk nogal persoonlijk en heeft heel erg te maken met hoe je zelf ’’in de wedstrijd zit.’ Je kunt de organisatie beschouwen als een zeer serieuze aangelegenheid, waarbij het gaat om het zo efficiënt en effectief mogelijk realiseren van allerlei doelen (geld verdienen, een maatschappelijke bijdrage leveren, producten maken en verkopen). De organisatie is dan een middel of instrument tot… 

Een vraag die je dan kunt stellen, is: wat is het doel, en wie bepaalt dat?

Samenspel

Maar net zo goed kun je de organisatie zien als het samenspel tussen verschillende mensen waar je veel plezier aan kunt beleven. Dan leg je dus de nadruk op het sociale aspect van de organisatie. De mens is tenslotte een sociaal dier en vindt het fijn om met andere mensen samen te zijn en dingen te ondernemen. De organisatie is daarvoor de ideale plek; niet voor niets is ’’het hebben van fijne collega’s’ voor de meeste mensen het belangrijkste in hun werk.

Maar, zegt de doelgerichte mens dan: het moet ook niet te gezellig worden, daar op de werkvloer. Je zit er niet voor je eigen plezier, maar voor het realiseren van bepaalde doelstellingen. 

Ja, zegt de sociale mens dan weer, dat is wel waar, maar dat realiseren van die doelstellingen gaat het beste als het een beetje gezellig is op de werkvloer. Als mensen ruzie hebben en elkaar niet kunnen uitstaan, kunnen ze niet goed samenwerken en werken ze elkaar misschien zelfs wel tegen. 

Spelletjes

Tussen die twee uitersten laveren de meeste organisaties voortdurend: op sommige momenten ligt de nadruk vooral op de doelen die gerealiseerd moeten worden, op andere momenten wordt het plezier en geluk centraal gesteld en is de sfeer op de afdeling het belangrijkste. Ook dat laveren zou je trouwens kunnen zien als een spel, waar vooral de HR-adviseur veel plezier aan kan beleven. Die kan de organisatie heel goed adviseren om dan weer wat meer van dit, dan weer wat meer van dat te doen.

In organisaties worden voortdurend spelletjes gespeeld, maar dat bedoelen we dan vaak niet positief. Het zijn politieke spelletjes, die gaan over wie er carrière maakt en wie niet, wie de leukste opdrachten krijgt en wie de vervelendste, wie de credits krijgt voor een succesvol project en wie niet. Positieve spelletjes (met elkaar ganzenborden of rummikubben) gebeurt een stuk minder in organisaties, tenzij in het kader van het verbeteren van de werksfeer. Dan staat het buiten het eigenlijke werk en dus buiten de officiële organisatie van dat werk. Hoewel: je kunt ook met elkaar een competitie spelen wie de meeste opdrachten binnensleept, de hoogste productiviteit haalt of de minste klachten krijgt. Het schijnt dat dit de prestaties enorm kan verbeteren (maar het kan tegelijk desastreus uitpakken voor de wil om goed samen te werken.)

Spelregels

Organisaties hebben hun eigen spelregels. Het is de bedoeling dat iedereen zich daaraan houdt. Doe je dat niet, dan ben je op zijn minst een spelbreker en breng je in het ergste geval je carrière en zelfs je baan in gevaar. Je collega’s zorgen er wel voor dat je je aan die regels houdt, hoewel ze soms ook met je mee kunnen strijden in het verzet tegen die regels. Die regels staan dan ook niet vast, maar veranderen voortdurend in het samenspel van de organisatie. Je moet als speler (we noemen hem/haar ook wel werknemer of medewerker) dan ook goed opletten wat de dan geldende regels zijn in de organisatie, want je krijgt er, in tegenstelling tot een bordspel, vaak geen boekje met spelregels bij. Maar zolang je je conformeert en grofweg doet wat anderen ook doen, zit je meestal wel goed. 

De organisatie heeft dus een sterke normerende en normaliserende werking en zolang je het spel meespeelt zoals van je wordt verwacht, hoef je op weinig problemen te rekenen. Heb je ideeën over hoe het beter, leuker, effectiever, menselijker kan, dan moet je het spel wat slimmer spelen, wil je er zelf niet aan onderdoor gaan. Tenzij je ook dat spel kunt zien als ’’maar een spel’ dat ook kan mislukken: eens kijken of ik hier de boel een beetje kan opschudden. Ik ben er nu toch.

Hoe zit jij eigenlijk in de wedstrijd?

Lees hier het vorige artikel in deze reeks.


Dit artikel is een (voor)-publicatie uit Het Grote Fröbelboek voor Adviseurs. Speelruimte creëren in organisaties, van Marijne Vos en Ben Kuiken. Dit is een doe- en denkboek voor iedereen die zijn spelende Ik wil herontdekken en die speelruimte wil creëren in organisaties.

Tags: filosofie, Organisatie, spel
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Ook Interessante Artikel

Bezoeker!

Community Leden

Alle Leden >>>

Artikelen & Blogs

WORD LID

Met HRcommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.

PUBLICEER

Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van HRcommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.

ADVERTENTIE