Waarom ga jij naar je werk? Het lijkt een makkelijke vraag, maar toch is voor veel werknemers de zin van (delen van) hun werk niet duidelijk. Dus hoe kunnen we mensen stimuleren de zin in het werk terug te vinden?
Volgens schattingen vindt meer dan een derde van de werkende bevolking zijn werk zinloos. En zelfs mensen die hun werk wél zinvol vinden, ervaren een aanzienlijk deel van hun werkzaamheden als overbodig. Ze gaan naar vergaderingen waarvan ze eigenlijk menen dat ze er niet zouden hoeven zijn, volgen procedures waar ze het nut niet van inzien, besteden tijd aan verslaglegging waarbij ze zich afvragen wie die verslagen ooit nog terugleest, enzovoort. Toch is het belangrijk om die betekenis terug te vinden, want de ervaren zinvolheid van het werk hangt samen met hoe betrokken iemand bij diens werk is, en hoeveel plezier er aan ontleend wordt.
Om de werkervaring meer zinvol te maken is de eerste zet aan de organisatie: maak heel duidelijk wat de missie van de organisatie is, en wat de waarde van de producten en diensten van de organisatie is. In een literaire roman van de Spaanse schrijver Isaac Rosa is een metselaar heel enthousiast over zijn werk: hij helpt mensen aan een huis, hij biedt ze bescherming! Maar dan wordt hij in dienst genomen om in een fabriekshal muren te bouwen, en later weer af te breken. Waarom? Dat weet hij niet. Zijn werk is zinloos voor hem geworden.
Ik noem dit voorbeeld omdat het in het echte leven niet heel anders is. Voor iedereen in een organisatie moet duidelijk zijn wat de waarde is van wat hij doet. Denk daarbij niet te klein, maar denk na over de onderliggende meerwaarde: onze metselaar bijvoorbeeld bouwt geen muren, maar biedt bescherming en veiligheid aan mensen. Met andere woorden, het gaat hier om de ‘purpose’ waar veel organisaties al actief mee bezig zijn. Alleen blijft dit soms teveel hangen op een meer algemene communicatie van die purpose, zonder dat het echt leeft (ik vraag me af welk percentage van de werknemers de purpose van hun werkgever zo uit het hoofd kan oplepelen).
Om de ervaren zin van het werk te vergroten is het belangrijk om die algemeenheden te vertalen naar een teamniveau, en zelfs naar individueel niveau. Hoe draagt wat wij doen, wat jij doet, precies bij aan wat de organisatie wil bereiken? Dit kan zelfs bijvoorbeeld standaard worden opgenomen bij de start van nieuwe projecten: wat is de waarde van dit project voor de missie van de organisatie, wat is de maatschappelijke waarde?
Uiteindelijk is het om het gevoel te hebben dat je zinvol werk doet vooral belangrijk om als medewerker zélf na te gaan denken over dit onderwerp. Wat vind ik belangrijk? Welke waarden vind ik belangrijk, en in welke mate sluiten die aan op wat de organisatie belangrijk vindt? Door te zoeken naar een match tussen persoonlijke betekenis en die vanuit de organisatie wordt een focus op purpose pas waardevol, pas op dat moment resoneert het.
Hierbij is het belangrijk om niet alleen te kijken naar de baan als geheel, maar ook naar de verschillende werkzaamheden die daarbij horen: immers wordt een aanzienlijk deel daarvan als zinloos gezien! Dit soort analyses wordt in de praktijk niet door veel mensen gedaan: vaak blijft het vooral bij de acceptatie van het gegeven dat sommige taken nu eenmaal ‘stom’ of ‘overbodig’ of ‘zinloos’ zijn, en worden ze met tegenzin uitgevoerd.
Daarom zou het goed zijn om hierover met elkaar in gesprek te blijven. Dit kan bijvoorbeeld via career mentoring (waarvan inderdaad is aangetoond dat het de ervaren zinvolheid van werk kan bevorderen), maar ook op andere manieren. Welke aspecten worden als zinloos, overbodig, te moeilijk, te bureaucratisch ervaren? Als dat op tafel ligt, helpt het vervolgens om uit te leggen wat de gedachte achter zulke taken is: we weten namelijk dat dezelfde werkzaamheden die eerst zinloos leken plots een nieuwe glans krijgen wanneer wordt gecommuniceerd waarom het tóch belangrijk en waardevol is. Juist die communicatie ontbreekt nogal eens.
Het is wel absoluut belangrijk om bij zo’n analyse als hierboven kritisch en open-minded te blijven. Probeer niet alle werkaspecten te onderbouwen, maar sta ervoor open dat sommige manieren van werken misschien inderdaad te omslachtig zijn, of niet goed uit te leggen. En dan is het goed om kritisch te herbekijken of het ook anders kan: zo wordt het werk zinvoller en efficiënter, en wordt de medewerker meer gehoord.
Meer lezen over de rol van zingeving en het zoeken naar onze persoonlijke identiteit?
Martijn Veltkamp (2023). Het raadsel van het ik: Over persoonlijke identiteit en de vraag wie we zijn. Gorredijk: Uitgeverij Noordboek.
WORD LID
Met HRcommunity maken we het werkveld iedere dag een stukje beter en mooier. Meld je gratis aan als lid, maak verbinding, haal én breng kennis, maak je eigen ledenprofiel, connect met andere leden en meer.
PUBLICEER
Heb je een uniek en interessant artikel geschreven en denk je dat deze interessant kan zijn voor de leden van HRcommunity? Stuur deze dan in via het formulier en wij gaan er mee aan de slag.
