#14 Over toxische werkomgevingen

Iedere twee weken – op zondagochtend, met lekkere koffie, aan de keukentafel – een ontspannen gesprek met stress- en burnoutcoach Melissa Schouman. Over alles wat je als medewerker en manager moet weten over werkdruk, stress en burnout. Over voorkomen, herkennen en oplossen.

Een toxische werkomgeving is een psychologisch onveilige omgeving. Met name de grillige reacties van bepalende, invloedrijke figuren (waardoor je nooit zeker bent hoe zaken vallen) zorgen voor dat onveilige gevoel. Je kunt er worden neergesabeld of juist worden opgehemeld en tegelijk kan ook je ontslagbrief op je bureau liggen. Maar omdat het een omgeving is die ook veel voor je betekent, kun je er moeilijk afstand van nemen.

Vaak zijn het de hoog ambitieuze omgevingen (topsport, topcultuur maar ook de sterk politiek getinte omgevingen) waar dit fenomeen het meest voorkomt. Hier overheerst het idee dat het halen van de top alleen lukt met bloed, zweet en veel tranen. De bepalende, invloedrijke figuren in zulke omgevingen (zelf vaak behept met een groot talent) kennen veelal een mix van perfectionisme én narcisme. Ze streven naar een onbereikbaar hoog niveau, zijn op het eerste oog zeer charmant maar zijn totaal niet empathisch. Hun faalangst gecombineerd met de eerdergenoemde zaken zorgt ervoor dat ze de schuld voor imperfecties en dreigende mislukkingen gelijk (en op niet mis te verstane toon) op anderen zullen schuiven.

Vaak blijft zo’n omgeving hardnekkig in stand omdat ook ándere hoog ambitieuze mensen erdoor worden aangetrokken. Zij hebben er wel wat voor over om de top te bereiken. Die slikken dus veel van dit soort onverkwikkelijkheden en krijgen vaak zelf ook trekken hiervan.
Specifiek bij de DWDD (en wellicht ook bij andere radio/tv-redacties) speelt ook nog het fenomeen van de tijdelijke, seizoensgebonden contracten die weinig zekerheid geven. Bovendien worden de redacteuren vaak vooruitbetaald voor werk wat ze in de piek van het seizoen nog moeten gaan leveren. Als ze tijdens zo’n piek op stel en sprong zouden vertrekken moeten ze flink wat geld terugbetalen wat ze meestal niet zal lukken. Met alle gevolgen van dien.
Toch hoeft dit allemaal niet zo te gaan! Eindverantwoordelijke directies, samen met HR en andere organisatie-hulptroepen, moeten alerter zijn en kunnen zelf veel meer doen om psychologische onveiligheid te bestrijden. Dit vraagt wel wat moed en een dikke huid…