Het is de angst voor de angst

De beroepen van de toekomst zullen niet meer zijn wat we gewend zijn. Dat is zeker met de komst van allerhande technologische ontwikkelingen en Artificiële Intelligentie (AI) –inmiddels overduidelijk. Het zal sommigen angst inboezemen, maar volgens Remco Mostertman is het vooral de angst voor de angst en het onbekende. “We zullen echt niet collectief vervangen worden door robots. Mensen zijn mensen en mensen blijven. Tenzij we er in slagen om AI op hol te laten slaan. Dan zou AI – zeg maar de intelligente robot – de evolutie overbodig maken en uitroeien. Dat is denk ik niet het idee”, lacht Mostertman met gevoel voor cynisme. Er zit echter wel direct een boodschap in zijn opmerking richting de ontwikkelaars van nieuwe technologieën. “Ideeën die je niet tegen kunt houden, kun je maar beter ten goede inzetten, maar we zullen wel doordacht te werk moeten gaan.”

Ruilmiddel

“Veel van de beroepen die we nu kennen, zullen verdwijnen. Ook zullen de definitie van werk en de wijze van belonen anders moeten. Neem nu mantelzorgers. Degenen die dit doen, zullen dit zeker als werk beschouwen, maar omdat er geen direct salaris tegenover staat, wordt het niet als dusdanig bestempeld. Daar zal toch een verandering in denkwijze moeten plaatsvinden, want de technologieën van de toekomst zullen veel taken overnemen, waardoor veel dingen die wij nu als werk definiëren, straks tot het verleden behoren. En dat is heel fijn, want dan hebben we tijd over voor andere dingen die veel leuker en belangrijker zijn om te doen en vooral veel meer zin geven.”

De prangende vraag die dan direct bij veel mensen naar boven zal komen, is uiteraard hoe wij dan in ons levensonderhoud zullen voorzien. Volgens Mostertman vraagt dit om een andere wijze van denken en loslaten van wat we gewend zijn. “Geld is straks alleen nog digitaal, een setje data dat wordt uitgewisseld via een nfc chip. De blockchain heeft de potentie om het verzekeren van waarde en transacties van banken, notarissen en verzekeraars over te nemen en we ontvangen een vergoeding voor andere dingen dan we gewend waren. Produceren en vervoeren vindt straks plaats door robots. Liefde en echte aandacht zijn het nieuwe goud.”

De traditionele beroepen zoals wij die nu kennen zullen in de nabije toekomst verdwijnen.

Privacy

Een volgende generatie zal geen weet hebben van munten of bankbiljetten, behalve dat het iets uit het verleden is. Het is iets dat direct een aantal mensen de stuipen op het lijf zal jagen. Want hoe zit het dan met onze privacy? Als alles straks gechipt en getagd is, kunnen we niets meer doen buiten het zicht van ‘de overheid’.

Mostertman probeert het beeld te relativeren. “Dat zou kunnen kloppen, maar de vraag is of het erg is. Het heeft namelijk ook veel voordelen, bijvoorbeeld dat de criminaliteit zo goed als zal verdwijnen. Anderzijds heb ik ook dingen waarvan ik denk, die hoeft een ander niet te weten. Ik pleit in dit geval dus voor een andere manier van denken en wellicht moeten we wennen aan een leven dat echt open en vrij is. Iets dat heel erg bevrijdend kan werken. De nadelen hebben dus ook heel veel voordelen, zou een beroemd filosoof annex voetballer zeggen. Het zal er ook voor zorgen dat het beroep van de toekomst waarschijnlijk iets als ethicus zal zijn. We hebben namelijk slimme en vooral integere mensen nodig die over dit soort ethische dilemma’s een mening kunnen vormen. Wel de voordelen, maar niet de nadelen.”

De veranderingen die aanstaande zijn op de werkvloer jagen Mostertman dus geen angst aan. Hij pleit wel voor verbinding. ,,Zolang we met z’n allen maar een beetje opletten en elkaar de hand vasthouden. Met z’n allen goed nadenken hoe we nieuwe technologieën veilig kunnen implementeren. Je kunt er namelijk nog tien jaar tegen strijden, maar het komt er toch. Dus kun je beter gaan voorsorteren. We moeten zeker niet – zoals sommigen inmiddels verheerlijken – terug naar vroeger, want vroeger was helemaal niet zo ideaal. We moeten juist vooruit, maar wel op de juiste manier en vooral op een dusdanige wijze dat we er collectief op vooruit gaan en vooral niet achteruit.’